Dulvečáhci ollá lagašbeivviid vahátrádjái Roavvenjárggas ja Gihttelis (Lappi)
Lappi EBI-guovddáš ja Dulveguovddáš dieđihit
Roavvenjárggas ja Gihttelis dulvá vahku molsašumis gitta dulvečohka rádjai. Goappáge guovllus dulvečohkka lea guhkki ja bistá jáhkkimis vahku. Gihttelis dulvvi árvvoštallet ollit jagi 2005 dulvvi dássái ja Roavvenjárggas vahátráji bajábeallái dahje juobe 1993 dulvvi dássái. Rávnnji jáhkket leat Gihttelis badjel 1000 m3/s ja Roavvenjárggas 4000 - 4200 m3/s. EBI-guovddáš váruha jogaid garra rávnnjiin ja várálaš gáddebáŋkkain.
Jogain rávnnjit leat lassánan Lappis lagaš beivviid áigge liegga dálkkiin suddan muohttagis. Davvi-Sámi guovllus leat vuordimis moadde beaivve čoaska fierttut, mii njoahcuda muohttaga suddama ja dásse dulvečohkaid guhkit áigegaskii. Álgovahkus liegganišgoahtá ođđasit ja jáhkkimis suddada loahpaid muohttagiid golganguovlluin. Jus boahtte vahkus arvá olu, dás lea fuopmášahtti váikkuhus dulvečohkaide.
Buot čázádagain dulvá vel 1,5-2 mehtera dálážis. Jus mannat ovddit dulveolahusaid badjel, sáhttet dulvvit dahkat vahágiid báikkiin, gos dulvevahágiid riska ii árabut leat gávnnahuvvon.
Avviljogas čoaska dálki dásse dulvečohka ja čáhceallodaga árvvoštallet leat alimus dásis boahtte vahku beallemuttu sulaid. Dálvi báhcá dálá einnostusa mielde vahátrájá vulobeallái. Go muohttagiin badjel bealli lea vel suttakeahttá, sáhttá dulvi šaddat stuorisin, jus dálki lieggana einnostusa garraseappot dahje arvigoahtá. Rávnnji árvvoštallet leat sulaid 600-800 m3/s gaskkas.
Duortnosjogas dulvečohka árvvoštallet leat boahtte vahku loahpabealde. Rávnnjiid einnostit stuorrut maiddái Duortnosjogas dábálaš giđđadulvvi bajábeallái (sulaid 3100 - 3500 m3/s gaskkas). Dál orru leamen, ahte Duortnosjoga čáhceallodat báhcá Durdnosis ja Pellos dulvebáŋkkaid vulobeallái, muhto báŋkkaid guovlluid olggobealde sáhttet šaddat muhtun veardde vahágat.
EBI-guovddáš váruha jogaid stuorra rávnnjiin ja váralaš gáddebáŋkkain
Olbmot galget váldit vuhtii dábálačča stuorát čázi rávnnjeleavttuid. Fatnasiin johtin ja eará lihkadeapmi dulvečáziin lea várálaš. Lassin gáttit leat hearki erošuvdnii ja rávdnji sáhttá borrat daid váralažžan.
Gáddeguovlluin galgá fuolahit kájaid, fatnasiid ja buot earáge ráhkadusaid dorvvolaš giddemis ja suddjemis. Eanadoallit galget garvit luža lebbema bealdduide gosa dulvá, go dat lasihivččii biebmonoađuheami. Spiehkastatlaš stuorra dulvi lokte čázi máŋggaide báikkálaš- ja vuođđogeainnuide.
Čuovo dulvedili
Čuovvovaš Lappi guovllu guoskevaš dulvedieđáhus addojuvvo bearjadaga ja lassin dilis dieđihuvvo earret eará Twitteris. Jus dilit rivdet einnostusas, das dieđihuvvo seammás. Dulvedillegova ja einnostusaid sáhttá čuovvut riikkaviidosaš www.ymparisto.fi/tulvatilanne-siodduin. Einnostusat beaiváduvvojit moatti diimmu gaskka.
Lassidieđut:
Njunuš čáhcedoalloáššedovdi Timo Alaraudanjoki, Lappi EBI-guovddáš,
tel. 0295 037 282, [email protected]
Njunuš hydrologa Bertel Vehviläinen, Suoma birasguovddáš,
tel. 0295 251 731 (Dulveguovddáš), ovdanamma.sohkanamma @ymparisto.fi
Rávvagat iešheanalis ráhkkaneapmái
- Lappi gádjunlágádusa dulvi 2020-siiddut
- www.ymparisto.fi/tulvaohjeet
- Ofelaš ássiide, iešheanalis dulvviide ráhkkaneapmi
Juoge dulveáicamat Sää-applikašuvnnain
- Dálkedieđalágádusa Sää-applikašuvdna
EBI-guovddáža ja Dulveguovddáš oktasaš dieđáhusat
Dulvedili čuovvun
- Dulvedili sáhttá čuovvut olles Suomas measta reálaáiggis riikkaviidosaš čáhcedilli ja einnostusat siidduin: www.ymparisto.fi/tulvatilanne
- Jeavddalaččat beaiváduvvon kárta: Dulveváruhusat ja čázádateinnostusat
- Čáhcedilli ja dieđáhusat gávdnojit maiddái ođđa vesi.fi-bálvalusas
- Áigedási johtalusdiehtu: TMFG:n johtalusdilli-bálvalusas
- EBI-guovddáža oktasaš dulvesiidu
- Lappi gádjunlágádusa Lappi dulvesiiddut 2020 -siidu
- #tulva OR #tulvat ja #Lapintulvat
- @pinnanalta (SYKE hydrologat)
- @Lapin_ELY (Lappi EBI-guovddáš)
- @meteorologit (Dálkediehtaga lágádus)
- @Lapinpelastus (Lappi gádjunlágádus)
27.5.2020
